Аглаг тэнюун нютагтаа
Айл боложо түбхинэгты,
Аба эжы хоёроо
Анхаран ходо һанагты.
4. Хуби заягаа холбожо байһан
Хоёр залуушулнай
Үнэр баян боложо,
Үлзы зол жаргалтай,
Энхэ амгалан, элүүр,
Эдеэнэй дээжэ эдижэ,
Эдэй һайханиие үмдэжэ,
Али олон хэрэгүүдтээ
Амжалтатай, урагшатай ябаг лэ!
***
Эгээл һайхые хүсэгшэ:
Эгэшэ, дүүнэр, эжытнай.
ХУРИМАЙ ҮРЕЭЛНҮҮД
***
Үбэр дээрээ үргэһэн
Эжыгээ һанажа ябаарай,
Эжэл нүхэртэеэ
Эбтэй амгалан жаргаарай.
***
Хүнэй хажууда зэргэлхэ хүбүүтэй болоорой,
Хүлэгэй хойно жороолхо унагатай ябаарай.
***
Абдар соохи бараагаа
Элээжэ, эдлэжэ ябаарай,
Үхэг соохи эдеэгээ
Эдеэшэгээр шанаарай,
Бууһан айлшадые үүдэндэ угтаарай,
Мордоһон айлшадые шиидхэжэ гаргаарай.
***
Хадамай холо газарта
Эхэеэ һанажа ябаарай,
Бэрхэшээлтэй сагай болоо һаань,
Эсэгэеэ һанажа ябаарай.
***
Алтан дэлхэйн нюрган дээрэ
Ажабайдал бэлэглэһэн
Аба, эжы хоёрһоош
Үнэтэй юумэн байхагүй,
Үе наһандаа һанажа ябаарай!
***
Ороһониие угтажа,
Гараһаниие үдэшэжэ,
Урдуураа гараһаниие ундалуулжа,
Хойгуураа гараһаниие хүндэлжэ ябаарай!
***
Ошоһон газартаа олон боложо,
Байһан газартаа баян боложо,
Хододоо һайн ябажа,
Энхэ амгалан жаргаарай!
***
Зондо хэлсүүлэнгүй,
Золтой жаргалтай
Бэри гүүлэжэ ябаарай.
Эрын ухаанда абтангүй,
Эхэнэрэй дээжэ
Эрхим гүүлэжэ ябаарай!
***
Хара торго хадхан ошоорой,
Хадам баабайдаа мүргэн ошоорой.
Хүхэ торго хүшэн ерээрэй,
Хүрьгэн хүбүүндэ мүргэн ошоорой!
***
Долоон ханатай гэрые
Добо газарта бодхоожо,
Долоо, найман хүбүүдэй
Эхэнь боложо жаргаарай!
***
Улаагшан үнеэнэй ерэхэдэ,
Һуулга барин угтаарай.
Ураг эльгэнэй ерэхэдэ,
Уураг улаан сайгаар угтаарай.
***
Бии бэлигтэй, дүүрэн хэшэгтэй,
Дутуугүй хүсэд, дундагүй дүүрэн,
Унтаршагүй унайтай, залиршагүй залитай,
Олон зоной дунда
Тэгшэ һайн айл гэлсүүлжэ ябагты.
***
Үреэ унагантнай морин болог,
Үри хүүгэдтнай хүн болог.
Энхэ жаргалтай, мүнхэ нэрэтэй,
Баян бэлигтэй, дүүрэн хэшэгтэй һуугаарайгты.
***
Уужам тоонто нютагтаа,
Үлзы һайхан дайдадаа
Улаан нараяа угтажа,
Удаан жаргал эдлэгты.
***
Үри хүүгэдээ үргэжэ,
Уг удамаа үргэлжэлүүлэгты.
Аба эжыгээ хүндэлжэ,
Алдартань хүргэгты.
Алтан түрэеэ найрлажа,
Аша гушаяа эрхэлүүлэгты.
***
Эбдэршэгүй эбтэй,
Һалашагүй дуратай,
Ута наһа наһалжа,
Удаан жаргал эдлэжэ,
Амгалан жэгдэ, тэгшэ һайхан
Һуухатнай болтогой!
***
Буян хэшэгтэй ханилжа,
Уян сэдьхэлтэй ябагты.
Хатуу зориг барижа,
Хамаг бэрхэшээл дабагты!
***
Аха заха зоноо
Хүндэлжэ хододоо һурагты,
Эхэ эсэгын захяае
Эдлэжэ дүүрэн ябагты.
***
Урда хормойгоо аша гушанартаа гэшхүүлээрэй,
Хойто хормойгоо хони хурьгадтаа гэшхүүлээрэй.
***
Хада гэшхэбэб гэжэ,
Халюу гэшхэжэ ябаарай.
Бута гэшхэбэб гэжэ,
Булга гэшхэжэ ябаарай.
***
Түлиһэн галтнай
Түмэн жэлдэ бадаруужаг,
Түрэл ногоон дайдадаа
Түмэн боложо һуугаарайгты.
Гэртэтнай наранай толон
хододоо задараг лэ,
Сэдьхэлдэтнай бэлигэй дээжэ
хэтэдээ задараг лэ!
***
Хүндэтэ үринэрнай, бэе бэедээ
этигэлтэй ябагты.
Бэжэр мүнгэн сэргэдэтнай
Бууһан айлшадаа угтажа,
Буян хэшэг арьбадхан,
Баян бардам айл болон жаргагты.
***
Табан хушуун малтнай тарган,
Тараг, айрагтнай билтаржа байг,
Һүри үбһэнтнай элбэг,
Һү, тарагтнай билтаржа байг.
***
Аянда ябабал олзотой,
Анда ябабал, ганзагатай ябаарай,
Аба эжыдээ ашатай,
Аха дүүдээ хайратай ябаарайгты.
***
Ахай абгайнараа хүндэлжэ,
Арай багашуулые хүтэлжэ,
Адар шангаар хашхарангүй,
Аали номгон ябаарай.
Багашуулда ахань боложо,
Ехэшүүлдэ дүүнь боложо,
Эгэшэб гэжэ энхэржэ,
Дүүб гэжэ дүнгэжэ ябаарай.
***
Алтан наранай туяагаар гаража,
Арбан табанай һарын гэрэлээр гаража ябагты.
Талын сэсэг шэнги сарюун,
Хадын уһан шэнги арюун ябагты.
Далай шэнги долгилжо,
Дайда шэнги сэсэглэжэ ябагты!
***
Булагай уһандал адли
Тунгалаг сэдьхэлтэй,
Булад эритэдэл адли
Хурса ухаатай ябаарайгты.
Удхалан хэлэжэ,
Уянгалан дуулажа,
Һайн һанаатай,
Һайхан сэдьхэлтэй ябагты.
***
Мүнгэн шэнги мүнхэ нэрэтэй,
Мүшэн шэнги мүнхэ солотой,
Түмэн зоной түрүү ябаарайт,
Олон зоной орой ябаарайт.
***
Уула шэнги үндэр ухаатай,
Далай шэнги номин зүрхэтэй,
Холые хаража бүһэлэн тойрохо
Бэрхэ хүбүүд, басагад болооройт!
***
Худан ехэ уһатай,
Хуудам үргэн талатай,
Хамтын баян ажалтай,
Хани олон нүхэдтэй,
Үндэр сагаан байшантай,
Үнэр золтой һуугаарайт.
***
Хүн ехэ ахамадаа
Хүндэлжэ ябагты,
Холын замда гарахадаа –
Хошон үгыень һанажа ябагты,
Үнэтэ шухаг һургаалаа
Үри бэедээ дамжуулжа ябагты!
Наш сборник будет уникальным: в нем собрано 500 благопожеланий, как восточных, включая шэнэхэнских, так и западных и южных бурят.
***
Стихи для свадьбы на бурятском языке
Абсолютно на любом языке будут звучать уместно стихотворения. Их неслучайно считают классикой современной литературы.
Традиции и нюансы заключительного этапа свадьбы
***
Основные качества молодых
***
Тосты на бурятском языке
***
***
Очень часто поздравительные речи на бурятских свадьбах звучат на русском языке. Это не может никого удивлять. Кроме того, все сразу вас поймут.
***
У жениха есть список из 9-ти основных качеств, которые наиболее ценились в общества. А именно:
***
Как и у любого другого народа, в Бурятии в ряде деревень до сих пор присутствует этап сватовства со своими обычаями и нюансами проведения.
По традиции лучший подарок для молодоженов золото, хорошим тоном считается преподнести домашнее животное, обязательно четвероногое
***
Перед свадьбой обязательно объезжают святые места барисаан. Перед началом праздника брызгают духам предков обеих сторон.
***
Сегодня в ряде мест традиция себя изжила, а кое-где просто видоизменилась. Сейчас подносится так называемый хадаг и вытаскивается из него нить, которая передается обратно.
***
Стоит отметить, что традиции Бурятской свадьбы предполагают возможность отказа невесты от торжества вплоть до знакового дня, что не лишает ее свободы воли.
Сам Далай-лама преподносит хадак в знак своего почтения политикам, монахам, известным личностям.
***
Если родители благоверной принимают подарки, значит, свадьбе быть. Если же они отказываются от даров, то это означает отказ от предложения руки и сердца.
***
При встрече родителей будущих супругов сват опять дарит платки: Будде, папе невесты и маме. После этого преподносятся другие дары, алкоголь, мясо, а договор скрепляется застольем.
***
Второй составитель, выпускница Бурятского лицея-интерната №1, руководитель издательского отдела «НоваПринт» Октябрина Дамдинжапова собирала благопожелания южных и западных бурят.
***
– В сборнике мы даем их на исконном диалекте, чтобы носителям языка было легче читать и запоминать. Фольклор южных бурят для меня родной, потому что мои корни из Джидинского района, я из племени сартул.
Ученица 11-го класса Шура Будаева стреляет из лука на празднике, посвященном Дню Победы. Бурятия, 1965 год Л. Хайдуров / РИА «Новости»
***
Теперь, преподнося разноцветные хадаки, буддисты как бы намекают, что тот, кому их дарят, заслуживает уважения, точно божество.
Такие требования предъявлялись из-за того, что именно он, по факту, являлся представителем своего рода, его «лицом».
***